W wyroku rozwodowym sąd orzeka, w jakiej wysokości każde z małżonków jest obowiązane do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania małoletniego dziecka. Alimenty na dziecko zależą od kosztów utrzymania dziecka, jego potrzeb, kosztów ponoszonych przez rodzica, który pozostaje z dzieckiem. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy także od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Zachęcam do zapoznania się ze szczegółowym omówieniem tych kwestii w artykule.
Na kim ciąży obowiązek alimentacyjny?
Według Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek dostarczania środków utrzymania, a także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Art. 133 § 1 stanowi zaś, iż rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Innymi słowy, rodzice mają obowiązek płacić alimenty nawet wobec dziecka pełnoletniego, które nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać. Ustawodawca nie określił tu sztywnej granicy wiekowej. Wszystko zależy od konkretnego przypadku.
W dalszej kolejności obowiązek alimentacyjny spoczywa na dziadkach i rodzeństwie. Powstanie on jednak dopiero wówczas, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.
Warto w tym miejscu przypomnieć brzmienie art. 58 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia”. Warto wszystkie szczegóły dot. utrzymania i wychowania dzieci po rozwodzie uzgodnić w pisemnym porozumieniu. Wówczas cały proces rozwodowy jest o wiele mniej stresujący i zdecydowanie szybszy, a najważniejsze ustalenia zapadają tak naprawdę jeszcze przed rozprawą sądową.
Jaka jest wysokość alimentów?
Alimenty na dziecko i ich wysokość sąd ustala w wyroku rozwodowym. Zależy ona z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb dziecka, a z drugiej – od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Obciążenie alimentacyjne powinno być bowiem proporcjonalne do możliwości majątkowych i zarobkowych osoby zobowiązanej.
ZADZWOŃKodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że oboje rodzice obowiązani są do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania małoletniego dziecka. Co oznacza pojęcie „kosztów wychowania dziecka”? Są to wszelkie koszty, jakie musi ponieść rodzic, aby zapewnić swojemu dziecku – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy (m.in. koszty pielęgnacji i pieczy, odpowiedniego wykształcenia, przygotowania do życia w społeczeństwie, rozwijania zainteresowań kulturalnych i uzdolnień, wypoczynku).
Trzeba jednak pamiętać, że wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie (art. 135 § 2 k.r.o.). Przepis ten ma szczególne znaczenie w wielu sprawach o rozwód.
Przez starania o utrzymanie dziecka rozumie się wszystkie usługi świadczone dziecku, które są niezbędne w związku z jego utrzymaniem. Chodzi zatem np. o pielęgnowanie dziecka, przygotowywanie mu posiłków, pranie odzieży i bielizny dziecka. Przez starania o wychowanie dziecka rozumie się wszystkie usługi świadczone dziecku, które są niezbędne w związku z jego wychowaniem. Chodzi tu zatem o wszystko to, co wiąże się z troską o fizyczny i duchowy rozwój dziecka oraz z przygotowaniem go do pracy odpowiednio do jego uzdolnień, czyli m.in. o pomoc w nauce, odpowiednie organizowanie czasu wolnego (tak, aby służył on kształtowaniu prawego charakteru dziecka) itp. Ocena, czy osobiste starania o dziecko wyczerpują obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w całości, czy tylko w części, zależy przede wszystkim od wieku dziecka.
W takim wypadku małżonek, pod którego opieką dziecko nie pozostaje, będzie zobowiązany do płacenia wyższych alimentów niż te 50%, bowiem drugi z małżonków swój obowiązek alimentacyjny wypełnia poprzez osobiste starania się o utrzymanie i/lub wychowanie dziecka.
Zgodnie z linią orzecznictwa, dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. Rodzice powinni więc zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami. Nie dotyczy to jednak potrzeb będących przejawem zbytku (uzasadnienie tezy IV wytycznych SN z 1987 r.).
Możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do alimentów to z kolei nie tylko dochody, jakie osoba ta rzeczywiście osiąga, ale także zarobki i profity, które osoba ta mogłaby osiągnąć przy dołożeniu należytej staranności oraz wykorzystaniu posiadanych sił i kwalifikacji, ale ich nie uzyskuje z przyczyn, które nie zasługują na uwzględnienie.
Przy ustalaniu wysokości alimentów na dziecko niezwykle istotne są kwestie dowodowe. Należy jak najdokładniej wykazać koszty utrzymania dziecka, jego potrzeby, koszty ponoszone przez rodzica, który pozostaje z dzieckiem itd. Nie mogą to być twierdzenia o charakterze deklaracji, należy przedstawić dowody, np. rachunki czy wyciągi bankowe. To samo dotyczy wykazania zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego do alimentów – tu również niezbędny będzie materiał dowodowy.
Jak złożyć pozew o alimenty na dziecko?
Pozew o alimenty należy złożyć do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów lub do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego – wyboru dokonuje powód, czyli osoba uprawniona do alimentów (dziecko), działająca najczęściej przez przedstawiciela ustawowego – drugiego z rodziców. Pozew jest zwolniony od opłat.
W sytuacji, gdy pozew dotyczy alimentów dla dwojga lub więcej dzieci, należy dla każdego z nich podać wysokość dochodzonej kwoty oraz wskazać przyczyny uzasadniające żądanie, tj. skonkretyzować usprawiedliwione potrzeby dziecka oraz wskazać możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego do alimentów (poprzez podanie zawodu, kwalifikacji, określenie sytuacji majątkowej, trybu życia itp.). Do pozwu należy dołączyć, oprócz aktów stanu cywilnego, wszystkie dostępne dokumenty uzasadniające żądanie – zaświadczenia dotyczące kosztów utrzymania i wychowania dziecka, opłaty za szkołę lub przedszkole czy dodatkowe zajęcia, wykaz kosztów leczenia, odzieży, rekreacji, opłat za mieszkanie. W pozwie należy również wskazać wartość przedmiotu sporu, którą jest suma alimentów należnych za jeden rok.
Co ważne, sąd nie jest związany żądaniem pozwu i w zależności od okoliczności może orzec alimenty także w wyższej kwocie niż żądana w pozwie. Wyrok dot. wysokości alimentów ma z urzędu rygor natychmiastowej wykonalności, w związku z czym podlega on wykonaniu zaraz po wydaniu.
ZADZWOŃ
Komentarz do wpisu “Alimenty na dziecko – komu przysługują, w jakiej wysokości, do kiedy należy je płacić?”