Separacja w polskim porządku prawnym – przesłanki, skutki; rozwód a separacja

Moje dotychczasowe wpisy na tematy rozwodowe możesz znaleźć tutaj .

W artykule „Rozwód w polskim prawie – krok po kroku” opisałem szczegółowo zarówno przesłanki jak i konsekwencje rozwodu, a także możliwe sposoby jego przeprowadzenia. W niniejszym, celem wykazania różnic oraz podobieństw między rozwodem a separacją, przypomnieć jedynie należy, że rozwód stanowi jedną z przyczyn ustania małżeństwa, a aby zaistniała możliwość jego orzeczenia w małżeństwie musi zaistnieć trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Wraz z orzeczeniem rozwodu (co do zasady, bo możliwe są także sytuacje odmienne) ustaje wspólność majątkowa małżeńska. Rozwód szczegółowo unormowany został w art. 56 i n. KriO.

Rozwód a separacja – podobieństwa

Separacja tym różni się od rozwodu, że nie powoduje ustania małżeństwa, a jedynie, podobnie jak w przypadku rozwodu, powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej (art. 54 KriO).

Kolejne podobieństwa między rozwodem a separacją to:

• Niedopuszczalność orzeczenia separacji/rozwodu w sytuacji, gdy wskutek niej/niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji/rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 61’§2 KriO odnośnie separacji oraz art. 56 § 2 w przypadku rozwodu).

• Orzekając o separacji ale też o rozwodzie sąd orzeka, który z małżonków ponosi winę w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Na żądanie obojga małżonków sąd nie orzeka o winie w rozkładzie pożycia (art. 61³ § 1 i 2 oraz art. 57 KriO).

• Sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd w tym przypadku uwzględnia porozumienie małżonków, a w jego braku rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie/separacji. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia. Na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o kontaktach z dzieckiem ((art. 61³ § 1 i oraz art. 58 KriO).

• Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania małżonków pozostających w separacji/rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód/separację orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.

• Zarówno rozwód jak i separacja powodują ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej, możliwe jest podział majątku wspólnego.

• Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód/separację dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

• Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.

• Tak w przypadku rozwodu, jak i w przypadku orzeczenia separacji możliwe jest orzeczenie alimentów zarówno na rzecz dzieci jak i na rzecz drugiego małżonka (oczywiście w przypadku zaistnienia ku temu przesłanek).

Czym separacja różni się od rozwodu?

Separacja tym różni się od rozwodu, że może zostać orzeczona pomimo braku trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego. Przesłanką pozytywną, a więc taką, której zaistnienie warunkuje możliwość orzeczenia separacji, jest ZUPEŁNY rozkład pożycia małżeńskiego. W przypadku rozwodu konieczne jest by rozkład pożycia małżeńskiego był ZUPEŁNY i TRWAŁY.

Separacja może zatem poprzedzać rozwód, przeciwna sytuacja jest niemożliwa. W przypadku gdy jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeknie rozwód.

Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, sąd orzeka separację.

Kolejną i chyba najważniejszą różnicą między rozwodem a separacją jest to, że małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa, małżonek rozwiedziony oczywiście ma taką możliwość.

Dodatkowo na zgodny wniosek małżonków pozostających w separacji, sąd orzeknie o zniesieniu separacji. Wówczas ustają jej skutki. W przypadku rozwodu możliwości takich nie ma.

Jeśli potrzebujesz pomocy w przeprowadzeniu separacji bądź rozwodu, masz wątpliwości czy rozkład Twojego małżeństwa ma charakter ZUPEŁNY i TRWAŁY, nie wiesz czy w Twoim przypadku właściwym będzie rozwód czy separacja albo też posiadasz jakiekolwiek wątpliwości, potrzebujesz wsparcia profesjonalisty – zapraszam do kontaktu.